Wanneer men het over adopteren heeft dan ziet men vaak alleen de roze wolken. ‘Door kinderen te adopteren wordt hen een nieuwe kans geboden’ is het algemene beeld. En voor een deel klopt dat. ‘Deze kinderen zijn weggehaald uit hun, vaak niet ideale, omstandigheden en op deze manier kan hen een beter alternatief worden geboden’. Maar is dat ook zo? Ik betwijfel dat sterk.
Het is natuurlijk triest als je als stel geen kinderen kunt krijgen om wat voor reden dan ook. En dan is zo’n schattig hummeltje natuurlijk onweerstaanbaar.
Dus waarom deze twee noden niet bij elkaar brengen en twee vliegen in een klap slaan? Deze gedachte lijkt op zich logisch. Echter er wordt hierbij een heel belangrijk punt over het hoofd gezien.
Het waarom
Waar mensen niet of nauwelijks bij stil staan is dat er achter elke roze wolk een grijze wolk zit, namelijk het feit dat ouders hun kinderen niet zomaar wegdoen. Dat er heel veel pijn en verdriet aan vooraf gaat; de grijze wolkjes die samen een grote grijze wolk vormen, de schaduwzijde van de roze wolk. Je kunt je afvragen wat is er gebeurd, waardoor deze kinderen zijn afgestaan, maar de meeste mensen zijn daar niet in geïnteresseerd, omdat het fijn is op hun roze wolkje en dat zien ze liever niet verstoord worden. De roze wolk vertroebelt hun objectieve blik en overschaduwt de grijze; tenslotte is niemand geïnteresseerd in negatief nieuws. Het is een menselijke eigenschap om de negatieve kant te negeren.
Er is maar één oorzaak waardoor mensen hun kind afstaan: uit wanhoop. Wanhoop die voortkomt uit allerlei redenen: druk of dwang van buitenaf, geldgebrek, misbruik, geweld, ontvoering, honger of carrière-ambities. Maar zelden omdat de natuurlijke ouders dat zelf willen. Door dit soort omstandigheden worden mensen wanhopig en zien ze geen andere uitkomst dan te buigen onder de druk waar ze mee worden geconfronteerd. Er is vrijwel geen moeder of vader die graag van zijn kind af wil. Wanhoop drijft mensen tot extreme dingen. Zelfs tot het afstand doen van de eigen kinderen.
Wat doet dit met de natuurlijke ouders?
Wat doet het verlies van je eigen kind met de ouders? Ik denk dat ik dat niet hoef uit te leggen. Het is niet anders voor afstandsouders. Maar er is een belangrijk verschil. Bij een overlijden kan je rouwen over het verlies en kan je het afsluiten en het een plekje geven met een mooie herinnering.
Bij afstandskinderen leeft je kind nog. Gelukkig wel. Maar het erge is dat je als afstandsouder niet weet waar je kind is en of het echt wel in goede handen is, want het gaat ook vaak genoeg niet goed. Er zijn genoeg voorbeelden van misstanden in tehuizen of nog veel erger. En daar kan je als afstandsouder niets aan veranderen. Het is dus een verlies met een open einde. Je kan er wel over rouwen, maar je kunt het niet afsluiten en het een plekje geven. Je kan alleen je verdriet erover wegdrukken uit je geheugen. Wat rest is een open wond die nooit meer heelt. Tenzij je elkaar ooit weer kunt vinden, en dan nog is het maar afwachten of de verwoeste familieband hersteld kan worden. Want dat is nog maar de vraag, omdat er al teveel kapot is gegaan.
Dit op zich zou al voldoende reden moeten zijn om te zorgen dat de natuurlijke ouders niet worden vergeten in het adoptietraject. En daarnaast dat de kinderen er recht op hebben om hun natuurlijke ouders te kennen en vooral te weten wat de omstandigheden waren voor de ouders om hun kindje af te staan. En vooral dat ze de reden niet horen uit de mond van de adoptieouders of een instantie, maar van de natuurlijke ouders/familie zelf.
Het behoeft geen betoog dat de natuurlijke ouders en kinderen er een levenslang trauma aan overhouden en voor het kind is het al even belangrijk dat hun wens om hun ouders en familieleden te kennen wordt gerespecteerd. Want doordat afstandskinderen dit alles niet weten hebben zij een eenzijdig beeld van het hoe en waarom. Met frustraties, pijn, verdriet en onbegrip tot gevolg.
Het alternatief
Dat er zich omstandigheden kunnen voordoen waarbij mensen geen andere keuze meer hebben dan hun kindje af te staan, dat zal altijd wel zo blijven. En dan is het natuurlijk mooi dat er mensen zijn die voor deze kinderen willen zorgen. Dat is beter dan dat deze kinderen in tehuizen opgroeien.
Tot voor kort heeft men het beeld voor ogen gehad dat het in het belang van het kind is dat de band met de natuurlijke familie definitief moet worden doorsneden. En juist dit is een kapitale fout. Dit is namelijk wat de grootste trauma’s veroorzaakt. De natuurlijke familieband moet zoveel als mogelijk intact blijven. Er zijn natuurlijk altijd omstandigheden of uitzonderingen denkbaar, bijvoorbeeld in het geval van geweld e.d.
Je moet weten waar je vandaan komt zelfs als dat praktisch niet te realiseren is. Dit is een grondrecht. Wanneer de eigen familie niet in staat is om voor het kind te zorgen, dan nog moet het contact tussen ouders/familie en het kind niet geheel onmogelijk worden gemaakt. Want dat grijpt in in de persoonlijke ontwikkeling van de identiteit van het kind. Weten waar je vandaan komt is een must, in plaats van dat de roots (identiteit) van het kind volledig vervangen worden door een setje nieuwe. Niets is schadelijker voor ouder en kind dan dat. Dit besef dringt nog onvoldoende door bij de betrokken instanties. En daarbij is de schade van het verleden niet ongedaan gemaakt.
Adoptie vs pleegouderschap
Tot slot vraag ik me af of adoptie hiervoor het beste alternatief is. Het kind krijgt daarmee een nieuwe identiteit zonder dat de afkomst en bestaande identiteit van het kind worden gerespecteerd. Het kind krijgt een nieuwe naam en vanaf dat moment zijn de identiteit en de historie definitief uitgewist en is het daarmee een trauma rijker. De wortels van het kind zijn met de nieuwe naam vervangen alsof het om een paar nieuwe schoenen gaat.
Is dit in het belang van het kind? Ik denk dat dit in het belang van de adoptieouders is en niet van het kind. Want je ontneemt het kind daarmee de eigen roots en identiteit, terwijl het ontwikkelen van de eigen identiteit zo belangrijk is. In mijn optiek is adoptie dan ook achterhaald en is een pleegouderschap een veel betere oplossing.
Je kunt ook van een kind houden als het niet jouw eigen naam heeft. Het is geen excuus om te adopteren.
Lucas
Image by rawpixel.com on Freepik
